Rock Müziğin ilk Türkiye’de Çıkışı ve Gelişim Süreci

Türk rock müziği gelişen şartlar ve teknoloji ile birlikte hızla dünyada yaygınlaşırken ülkemize gelmesi ilk önceleri sert tonlamalarda değil, yalnızca “beat” yani ritim tarzında tonlamalar ile yaygınlaşmıştır. Esas anlamda tam bir rock eseri yerine daha çok gitar ritim ve tonlamalarında çalınmaya başlanmıştır. Bunun asıl sebebi o sırada dünyayı kasıp kavuran “The Beatles” grubunun tüm dünya gibi Türkiye’yi de etkilemesi bunun yanı sıra ekipman sıkıntısıda etkilemiştir. Gittikçe gelişen teknoloji ile birlikte ortaya elektronik tınılarda olan Overdrive ve gitarda daha sert tarz yaratan distortion şekli çıkmasıyla rock müzik devir atlamış sayılabilir.
Dünyayı hızla etkileyen rock müzik Türkiye’de bizlere Erkin Koray ile sesini duyurmuştur. Erkin Koray müzisyen bir ailenin çocugu oldugu için rock müzikle kısa sürede tanışır ve bu müzik türünü icra etmeye başlar. Türkiye’de rock müzik türünü Erkin Koray’ın grubundan öncesinde Deniz Harp Okulunun orkestrası kurarak bir ilk olmuşlardır. Erkin Koray ise kendi grubuyla çalarak İstanbul’a bu müziği tanıtarak yaygınlaşmasında katkıda bulunmuştur. Yine 1950′lerin sonlarına Erkin Koray Galatasaray Lisesinde bir konser vermiştir ve bu konser ile Galatarasay Lisesi öğrencisi olan Barış Manço’nunda etkilenerek daha sonralarında bizlere sesini duyurmasını sağlamıştır. Barış Manço müzik hayatına Galatasaray Lisesi’nde Erkin Koray’dan etkilenerek arkadaşlarıyla beraber iki grup kurdu. Bu grupların ilki “Kafadarlar”, ikincisi ise “Harmoniler”di. Türkiye’de ilk rock parçasını da Erkin Koray ortaya koymuştur. Bu parça ilk olarak 1963′de Bir Eylük Akşamı adında bestelenmiş ancak albümle birlikte çıkış tarihi ise 1966 yılında “It’s so Long” adlı eserle sesini duyurmuştur.
Türkiye’de ilk defa sesini duyuran rock müzik, önceleri ingilizce şarkıların çevirileri sayesinde çalınmıştır. Türk gruplar ortaya yeni eserler yaratmak yerine yabancı şarkı sözlerini türkçe söylemeyi tercih etmiştir ve bazı parçaların sözleride ingilizce söylenmiştir. Bu esnada ise Erkin Koray, “The Beatles” grubunun “beat” tarzını popüler kılmasından önce bu tarzdaki ilk albümünü yayınlamıştır. Ancak daha sonrasında ise türkçe albümlerle sesini bizlere duyurmuştur. Bu tarz çevirme albümünü işk olarak yayımlayan Erkin Koray’dır. Aslında ilk Türk rock müzik parçalarını ise adı pek duyulmamış olan Tünay Akdeniz ile grubu bizlere 1975 yıllarında “Salak” adlı taş plaklarıyla duyurur. Türkiye’deki ilk rock albümü olan bu eser satışları oldukça ilgi görmüştür. Albüm adındaki “Salak” isimli parça söz ve müziğiyle tam anlamda Türkiye’deki ilk rock parçası sayılır. Bu tarihte ilk olarak ortaya çıkan bu albüm çıkış zamanı açısından da önemlidir. Çünkü bu dönemde Türk rock müziği duraksama dönemini yaşamıştır. Bu dönemde MFÖ ve Erkin Koray yurt dışında stüdyo müzisyenliğindedirler ve bu albüm ile duraksamaya giren rock müzik yeniden canlanma göstermiş ve ayrıca iyi bir satış elde etmiştir. Bunun yanı sıra bu albüm herkesin yakından tanıdığı ünlü Led Zeppelin grubununda ilgisini çekmiş ancak maddi durumlar yüzünden gerekli desteği alamamıştır. Salak albümü rock tarzın ilkleri olarak ise sorunlarla karşılaşmış hatta Rtük tarafından şarkı sözleri sebebiyle de geri çevrilmiştir ve bu durum 2000′li yıllara kadar süre gelmiştir. Rock müzik gelişme göstererek Barış Manço, Cem Karaca, Moğollar, Üç Hürel gibi isimlerle kendinden söz ettirmiştir. Türk rock müzik sözleriyle gerek görünüşleriyle tepki aldılar. Tarzlarla birlikte ise Erkin Koray eleştiri alırken Barış Manço ise özgünlükle adlandırıldı vede örnek alınacak bir kişiliğe dönüştü. Ayrıca devlet desteği gören Cem Karaca ise sonradan sorunsal bir kimlik olarak algılandı. Biz bu konuya fazla girmeyelim. Ayrıca Bülent Ortaçgil ve Fikret Kızılok türkçe ve yavaş rock tarzındaki parçalarla tanındılar.
Bu aradaki zaman zarfında ise artık Türkiye’de rock müzik tarzları oluşmaya başlar. Anadolu rock, rock, rock’n’roll gibi farklı tonlamalar çıkmıştır. Özellikle Cem Karaca’nın askerde anadolu insanını tanımasından sonra gelişen anadolu rock türüde bugün Haluk Levent ile süregelmektedir. Erkin Koray ise genel anlamda çeşitli tarzlarda çaldı ancak Alaturka Rock tarzını Türkiye’de duyurdu. Beat yani ritimsel rock ise Erol Büyükburç ile gelmiş diyebiliriz.


1980 Sonrası Türk Rock ve Türkiye’deki Gelişimi
80′lerin sonuna doğru yaşanan liberizm dalgasıyla birlikte kötü günler gelsede bu dönemde rock müzik atak göstermiştir. Çünkü sıkı yönetimle birlikte gelen birçok kısıtlamar ile rock müzik yapanlar yurt dışına gidip oraları tercih etmişlerdir. Bu dünyada baş gösteren liberizm duygusu kişiyi içine kapanık, mutsuz vede dolu bir hale getirmiştir. Bununla birliktede heavy metal dalgası ve heavy metale karşı bir ilgi başlamıştır. Heavy metal sert tarzıyla kişinini içini insanlara dökmesi olarak görülmüş vede Türkiye de geç yaygınlaşmıştır. Bu dönemde ses vokalin önde olmadan sadece müzik türüyle bir popülarite kazanmasıdır. Çoğu zaman iyi bir ses ile parçalar ön plan kalır ve sevilirler ancak bu heavy metalde tam tersine bir sonuç doğurmuştur. Sesin geride kaldığı gitar ve müziğin daha önde olduğu heavy metal türü bu dönemde gelişme göstermiştir. Uzun uzun atılan solo ve gitar ritimleri sevilmiş ses vokal arka planda kalmıştır. Bu yıllardaki rock müzik gelişiminin önemide Punk tarzının gelişmesi diyebiliriz. Çünkü punk daha rahat bir tarz ve isyankar yönüyle kendisini ifade etmiştir.
Tüm dünya gibi Türkiye’de de 80′li yılların sonrasında rock kültüründe fiziki dış görünüşün önemi anlaşılır. Dik ve çeşit çeşit saç tipleri daha uçuk giyinme tarzları ile beraber kişinin kendisini daha iyi ifade etmesini sağlamıştır. Bu giyinme tarzlarının bazı simgelerin seçilmeside liberal akımın kişiyi etkisi altına almasıyla başlamıştır. Eline gitar alan herkes kendi müzik ve biçim tarzını ortaya koymaya çalışmış ancak bunun etkileri ise 80 lerde değil daha ileride sıkça görülmeye başlanmıştır.
Özellikle 1986 da kurulan Pentagram grubu Türkiye’de ilk heavy metal grubu olarak devrim yapmıştır. İlk çıkan rock grupları gibi bunlarda ingilizce şarkı yaparak yurt dışına çalışmaktaydılar ancak yıllar sonra 1996 sonlarında ilk Türkçe heavy metal albümlerini çıkartarak büyük bir ilgi görmüşler ve Türkçe şarkılara ağırlık vermişlerdir. Pentagramdan önce Türkçe Heavy Metal yapanlarda olmuştur ancak diğerleri bu kadar çok ilgi görmemişlerdir. Günümüzde Avrupada adı bilinmektedir.
Bu dönemde blues ve county tarzında Erkan Oğur, Batu Mutlugil, daha sonraları ortaya çıkan Yavuz Çetin, Moğollar’ın gitaristi Cahit Berkay gibi isimlerde öncüler olmuşlardır. Bunlardan Erkan Oğur, blues öğrenmek için Missisipi’ye gitmiştir. Bluescuların tabiriyle blues çalmak için Missisipi’yi baştan aşağı geçmek gerekir. Erkan Oğur buraya gittiğinde onun için “Missisipi’yi çoktan bin defa baştan aşağı geçmiş” denmiştir. Bu tarzın günümüze yansımış ve popüler kılmış isimleri Replikas, Duman, Yavuz Çetin bazı isimlerdir. Özellikle de Duman ve Replikas müzikde doğu harmanı kullanarak günümüzde başarılı gruplardır.
Türkiye’de rock müzik 80′lerde gelişen sesini 90′lı yıllarda daha gür çıkartan ancak kendisi 2000′li yıllarda bulan ve gelişme gösteren bir müzik türü olmuştur. 90 ların başında elektronik tarzın çıkmasıyla beraber alternatif rock gibi türler çıkmıştır. Bu dönemde birçok türle tanışan Türk rock “Radical Noise” grup hardcore tarzında çalmıştır. 94 yılında Çek Cumhuriyetinde albümlerini ingilizce o olarak çıkartan grup Avrupada sesini duyururlar ve günümüzde bunları örnek temsil eden başarılı gruplar Çilekeş ve Manga gibi isimlerdir. Bunlar Türkiye de numetalin öncüleri olarak adlandırabiliriz. 90′lı yıllarda patlama gösteren pop tarzını 93 yılında albüm çıkartan Kargo grubu Türk Rock müziği yeniden harekete geçiren isimdir. Yaptıkları albümle birlikte pop tarzı listelerde ilk sıraları almayı başaran grup piyasayı hareketlendirmiş ve Türk Rock daha ön planda kalmıştır. Ayrıca bu dönemde çıkan Cemali gurubu Yuhyuh adlı parçasıyla Rtük engeline takılsalarda o dönem hareketlendirme getirmiş ve Türkçe Rock ile Türkçe sözlerle Amerikada başarı kazanmışlardır. Bunların ortak özelliği alternatif yani elektronik müzik alt yapısıyla daha geniş kitlelere hitap etmeleridir. Yine bu dönemde Cem Karaca’yı takip eden ve kendi sesini bizlere duyuran Haluk Levent’tir. Haluk Levent parçalarında Türkçe rock içine anadolu ezgileri katıp Anadolu Rock ile kendisini duyurmuştur. Genelliklede köyden kente geçenlerin ve muhalif tarafın temsilcisi sayılmıştır ancak ilerleyen dönemde farkına varıp kendi kendine derece atlamaya çalışarak farklı parçalarda üretmiştir. Özelliklede Türküleri cover yaparak şimdide moda olan bu akımı başlatmıştır. Bu cover akımı daha öncede olsa da Haluk Levent ile kendisini geliştirmiştir.
Gelişen ticaret ile birlikte Çin gibi ülkelerden düşük ücretli gelen müzik aletleriyle birlikte daha kolay elde edilmesi sağlanmış ve gençlerin müzik üzerine yönelmeleri etmen olmuştur. Çünkü müzik aleti almak için daha öncelerinde yurt dışından bir firma bulmak ve ordan iletişime geçerek almak gerekmekteydi. Ancak gelişen şartlarla birlikte bu aşamalar kaydedilmiş günümüz Türk rock müziğinede katkılarda getirmiştir. 2000′li yıllarda kent kültürü oluşmasıyla birlikte yanlız ve içine kapanık bir kitle meydana gelmiştir. İşte bunlarda yeni tarzın temellerini atmışlardır. Teoman, Şebnem Ferah ve Kargo gibi başlıca isimler bu müzik türünü alıp götürmüşlerdir. 1996’da çıkan Şebnem Ferah’ın “Kadın” isimli albümü ile Aylin Aslım başlıcalarıdır. Yıllarca siyaset vede iğneleme amacı güden vede arada aşkı dile getiren şarkı sözleri birden umutsuzluğu, yaşamdan kopmuşluğu dile getiren sözler haline gelmiştir. Gelişen ve güçlenen piyasa ile Athena, Duman, Mor ve Ötesi ve Manga gibi başlıca gruplarda önceden var olsalarda kendilerini bu dönemlerde ifade ederek popülerleşmişlerdir. Athena grubu ilk 1987 yılında bir metal grubu olarak ortaya çıkmış ve 1993’te sert bir albüm yayınlamıştır. Ancak kendisini futbolun geliştiği yıllarda Holigan adlı albümüyle daha popüler bir tarzda yakalamıştır. Bundan sonra popüler rock kültürüyle devam etmiş ve ilgiyi toplamıştır.
Sonuç olarak giderek yaygınlaşan rock müzik günümüzde dejenere olmuş ve popüler müzik halini almıştır. Çünkü yaşam tarzından çıkarak daha çok piyasa ve görüntüye önem veren bir hale gelmiştir. Ancak bunun temeli böyle değil görüntüye önem verilip müziği ikinci plana atmak değil tam tersidir.
[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

paylaşım için teşekkürler